Wydawca treści
Ochrona lasu
Przedmiotem ochrony lasu jest szeroko pojęta działalność ludzka, której celem jest zmniejszenie szkód powodowanych przez czynniki abiotyczne i biotyczne w ekosystemach leśnych oraz niewłaściwą gospodarkę człowieka. Dzięki temu zapewniona jest zasada ciągłości i trwałości istnienia i użytkowania lasu przy jednoczesnym zwiększeniu jego produkcyjności. W związku z tym niezbędne jest poznanie nie tylko charakteru działania czynników szkodotwórczych, ale także sposobów zapobiegania szkodom oraz metod zwalczania organizmów powodujących choroby i szkody. Znajomość zagadnień ochrony lasu umożliwia opracowywanie diagnoz, ocenę reakcji roślin chronionych, wybór właściwego sposobu postępowania i przewidywania następstw.
Czynniki wpływające na trwałość ekosystemów leśnych, które występują na terenie Nadleśnictwa Rozwadów oraz sposoby przeciwdziałania im.
Na stan zdrowotny drzewostanu obok jego zgodności z siedliskiem, budowy i składu gatunkowego mają wpływ czynniki abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne sprzyjające rozwojowi chorób i występowania szkodników.
Do czynników abiotycznych występujących na terenie Nadleśnictwa Rozwadów w mijającym okresie można zaliczyć:
• uszkodzenia od śniegu i wiatru – w ostatnim czasie głównie wystąpiły na przełomie stycznia i lutego 2008 r. – 2200 m3 wywrotów i złomów. W miesiącu październiku 2009 r. w wyniku szkód od śniegu powstało 200 m3 śniegołomów i śniegowałów i około 15 ha powierzchni zredukowanej uszkodzonych upraw i młodników oraz 0,17 ha uszkodzeń na szkółce leśnej. W miesiącach lutym i sierpniu 2010 r. powstało 2140 m3 wywrotów i złomów. W miesiącach kwietniu i czerwcu 2011 r. powstało 5900 m3.
Spowodowały wiele złomów, wywrotów i okaleczeń koron drzew, co skutkowało intensywnym atakowaniem osłabionych drzew przez szkodniki wtórne.
• wahania poziomu wód, powódź i podtopienia związane z występowanie po sobie okresów suszy i nadmiernych opadów powodujących lokalne powodzie i podtopienia. Duże szkody spowodowała powódź z maja 2010 r., w leśnictwie Żupawa oraz okresowe podtopienia powstałe w maju, czerwcu i lipcu w uprawach na pow. 15 ha, młodnikach 14 ha i starszych drzewostanów na pow. 77 ha – na terenie leśnictw Żupawa, Zaosie, Szkółkarskie, Moskale, Charzewice.
• późne przymrozki , od których cierpią głównie uprawy dębowe i bukowe.
Do czynników biotycznych w najwyższym stopniu osłabiających drzewostany w minionym okresie na terenie nadleśnictwa można zaliczyć:
• szeliniak sosnowiec - występujący corocznie, na powierzchni kilkudziesięciu ha. Od kilku lat ilość tego szkodnika zmniejsza się przez stosowanie różnych metod hylotechnicznych oraz stosowanie zrębów przelegujących.
• smolik znaczony – powodujący szkody w uprawach sosnowych na terenie nadleśnictwa od 2009 roku. W roku 2009 wystąpił na powierzchni 46,48 ha, w 2010 roku odnotowano spadek liczebności smolika znaczonego i wystąpił on na powierzchni 5,45 ha. Natomiast w roku 2011, po wystąpieniu na dużym obszarze nadleśnictwa grzybów osutkowych, doszło do pojawienia się na dużą skalę smolika znaczonego. Powierzchnia całkowita występowania smolika znaczonego w 2011 r. na terenie nadleśnictwa wyniosła 330,77 ha, natomiast powierzchnia zredukowana 56,03 ha.
• osnuja gwiaździsta – w 2013 r. larwy tej błonkówki spowodowały szkody w drzewostanach sosnowych na terenie leśnictwie Żupawa. W dniu 21maja 2013 roku wykonano zabieg agrolotniczy przy użyciu środka ochrony roślin Mospilan 20 SP na łącznej powierzchni 250 ha.
• barczatka sosnówka – w wyniku zagrożenia drzewostanów spowodowanego przez żery gąsienic tego motyla w dniu 16 maja 2013 roku wykonano zabieg agrolotniczy przy użyciu środka ochrony roślin Dimilin 480 SC na łącznej powierzchni 326 ha w leśnictwie Moskale.
• brudnica mniszka – nadleśnictwo corocznie monitoruje stan zagrożenia ze strony gąsienic tego gatunku.
• osutka sosny – masowo występująca 2011 r. na terenie nadleśnictwa po powodzi i wysokim poziomie wód powodujących lokalne podtopienia w 2010 r., powodująca osłabienie drzewek sosnowych, sprzyjająca również wystąpieniu smolika znaczonego. W roku 2011 wystąpiła na powierzchni całkowitej 389,70 ha.
• zamieranie pędów sosny – wystąpiło na ogromną skalę w 2010 r. Powierzchnia całkowita wyniosła 307,55 ha, natomiast zredukowana to 69,43 ha.
Do czynników antropogenicznych powodujących zanieczyszczenie środowiska i mających wpływ na stan sanitarny lasu można zaliczyć zaśmiecanie terenów leśnych przez człowieka. Zaśmiecanie terenów leśnych to problem, który dotyczy również terenu Nadleśnictwa Rozwadów, które swoim zasięgiem obejmuje dwa duże ośrodki miejskie (Stalowa Wola i Nisko). Jest to przyczyną znacznej penetracji terenów leśnych przez okoliczną ludność i przyczynia się to do zaśmiecania drzewostanów. Problem dotyczy głównie lasów znajdujących się w niewielkiej odległości od miejscowości – szczególnie przy szlakach komunikacyjnych biegnących przez lasy oraz miejsc w pobliżu postoju pojazdów, jak i terenów służących do rekreacji.
Najnowsze aktualności
Gospodarka leśna strażnikiem równowagi w przyrodzie
Gospodarka leśna strażnikiem równowagi w przyrodzie
Las, zielony skarb natury, jest niezwykłym skupiskiem życia, pełnym roślin, zwierząt i mikroorganizmów. Bogactwo form życia ukrytych w gęstwinie majestatycznych drzew, tworzy harmonijną kompozycję, która od wieków inspiruje i fascynuje ludzkość. Jednakże, paradoksalnie, to wycinka drzew jest kluczowym elementem zrównoważonej gospodarki leśnej, przynoszącej pozytywne skutki zarówno dla lasów, jak i społeczeństwa.
– Gospodarka leśna to nie tylko proces pozyskiwania drewna, to kompleksowy system zarządzania, którego celem jest utrzymanie zdrowia lasu i zachowanie jego różnorodności. Wprowadzenie Planu Urządzenia Lasu (PUL) to strategia, która pozwala leśnikom stać się architektami przyrody, dbającymi o długoterminowy dobrostan lasów – tłumaczy Grzegorz Tracz specjalista ochrony lasu w Nadleśnictwie Rozwadów.
Obowiązujący od dwóch lat dla Nadleśnictwa Rozwadów nowy Plan Urządzenia Lasu, nakłada na nadleśnictwo określone zadania, w tym zadania związane z pozyskaniem drewna, które wynikają z potrzeb hodowlanych lasów. Wzrost ilości drewna na pniu, rozkład powierzchni drzewostanów w klasach wieku, struktura wiekowa drzewostanów, ich starzenie się i konieczność pielęgnacji – to kluczowe czynniki, które wpływają na decyzje nadleśnictwa dotyczące cięć. Priorytetami są tu trwałość lasu, kształtowanie pożądanej struktury, różnorodność biologiczna oraz uwzględnienie aktualnych potrzeb lasu i jego funkcji. Plan ten nie tylko spełnia wymogi ustawowe dotyczące ochrony lasu, ale także dąży do utrzymania trwałości, ciągłości funkcji leśnych i zrównoważonego wykorzystania zasobów leśnych, z myślą o ich powiększaniu.
Wycinka drzew prowadzona w formie zrębów związana jest z naturalnym procesem rozwoju drzew, które jak każde żywe organizmy z czasem starzeją się, chorują i zamierają. Dochodzi w konsekwencji do rozpadu drzewostanów.
– Działania leśników zmierzają do wyprzedzenia tego procesu i wspomagają wymianę pokoleń drzew. Służą temu, aby las trwał na danej powierzchni w jak najlepszej kondycji zdrowotnej, aby nie były to drzewostany równowiekowe. Potrzebne są zarówno drzewostany młodsze jak i te starsze czy też w średnim wieku. To właśnie zróżnicowanie wiekowe i gatunkowe powoduje większą odporność lasów na zmiany klimatyczne a także stwarza warunki do bytowania i rozwoju większej liczby gatunków roślin, zwierząt i grzybów – mówi Grzegorz Tracz.
Działania takie nie tylko nie pozbawiają ani zmniejszają funkcji społecznych lasu, ale je kreują i wspomagają. Wprowadzenie nowego pokolenia drzew to przede wszystkim strategia zapobiegająca naturalnemu procesowi starzenia się drzewostanów. Takie zabiegi powodują zwiększenie bioróżnorodności, umożliwiają przebudowę drzewostanów i wprowadzanie gatunków drzew lepiej dostosowanych do środowiska. Intensywnie wzrastające nowe pokolenie drzew powoduje także zwiększoną produkcję tlenu, podczas gdy przy rozpadach drzewostanów dochodzi do przewagi emisji nad pochłanianiem CO2. Niewielkie zręby i luki (powierzchnie czasowo pozbawiane drzew) są elementami sprzyjającymi występowaniu wielu gatunków owadów, ptaków i ssaków itp. bytujących na skraju różnych biocenoz, tj. lasu i powierzchni otwartej. Stanowią także zwiększoną bazę żerową dla zwierzyny.
– Planując i wykonując poszczególne zabiegi m.in. te związane z usuwaniem drzew, mamy na celu wzmocnienie odporności i stabilności lasów, zachowanie lasów (w różnym wieku i z różnymi gatunkami) tak, by jak najbardziej rozproszyć ryzyko związane z niekorzystnymi zmianami klimatu jak np. silne wiatry, wpływ przemysłu czy zmiany temperatury. Korzystamy z wiedzy i doświadczenia wielu pokoleń leśników wypracowanych na przestrzeni kilkuset lat – dodaje specjalista ochrony lasu w Nadleśnictwie Rozwadów.
Wycinka lasów, realizowana zgodnie z planem, pomaga w zabezpieczeniu obszaru leśnego przed katastrofami naturalnymi. Eliminacja drzew niebezpiecznych dla użytkowników dróg, ścieżek pieszo-rowerowych czy mieszkańców sąsiednich obszarów stanowi formę prewencji, chroniąc społeczność przed potencjalnymi zagrożeniami.
Pozytywne skutki gospodarki leśnej sięgają także społeczności lokalnych. Generowanie miejsc pracy, rozwój lokalnych przedsiębiorstw leśnych oraz dostarczanie surowca drzewnego dla przemysłu to elementy, które wpływają na rozwój lokalnej gospodarki.
W roku 2024 nadleśnictwo zaplanowało na zarządzanych gruntach w granicach gminy Stalowa Wola 51,12 ha zrębów zupełnych, co stanowi 1,38% powierzchni leśnej.
Podsumowując, wycinka lasów i zrównoważona gospodarka leśna to nie tylko konieczność, ale i szansa na tworzenie harmonijnego otoczenia dla przyrody i społeczeństwa. Plan Urządzenia Lasu jest efektem analizy stanu lasów, doświadczenia wielu pokoleń leśników i dążeń do zrównoważonego gospodarowania lasem, uwzględniając jego wielorakie funkcje społeczne, ekologiczne i ekonomiczne.
